یک باور یا تصوّر نادرست که بیشترین امّت ها از دین خود دارند، باور آنان برابدی بودن دین و آئین خویش است. هر یک معتقد است دینش بهترین و آخرین دین است، پیامبرش آخرین و بالاترین فرستاده‌ئ خداست و پیام او تمام حقیقت است و حقیقت مطلق. افزون بر این، باور دارد که کلام خدا منحصر است به کتاب آن پیامبر و اگر خدا کسی را بفرستد، او نباید دستوری یا حکمی تازه یا افزون بر کتاب پیشین بیاورد. اگر با دیدهء حقیقت جوئی و پاک از تعصّب در کتب مقدّسه بنگریم و در هدف پیدایش پیامبران و ظهور ادیان بیاندیشیم، در کلام خدا به روشنی بطلان این باور و بی اساس بودن این تصوّر را در می یابیم. براستی دین که بیان ارادهء خدا برای تربیّت انسانهاست یک جریان دائمی و پیش رونده و حقیقتی نسبی است. قرآن خود گواه این راستی است. این کتاب در بیست و سه سال نازل شده و درآن مدّت بارها آیات آن نسخ شد و آیات تازه بجای آنها نازل شد.
در قرآن بیست و پنج سوره آیات ناسخ و منسوخ دارد. شش سوره آیات ناسخ دارد. و چهل سوره تنها آیات منسوخه دارد. این جریان ادامه داشت تا گروهی اعتراض کردند. خداوند فرمود: "ما آیه ای را نسخ نمیکنیم یا از یاد نمیبریم مگر آنکه بهتر از آن یا مانند آن را میاوریم. آیا نمیدانی خدا بر همه چیز تواناست؟" (۲:۱۰۶) افزون بر این کتاب خدا همواره پیامبران پیشین را با احترام یاد کرده و به پیدائی پیامبران آینده وعده داده است. هر پیامبر بر حسب زمان و مکان و بنابر وضع زندگی فردی و جمعی مردمان با مأموریت معیّن و کتاب و اختیار خاص ظاهر میشود. قرآن در سوره‌ئ مؤمن بروشنی میگوید: "خداوند بلند پایه و صاحب تخت (فرمانروائی) است. او هر یک از بندگانش را که بخواهد به روح پیامبری بر میانگیزد تا انذار کند و بشارت دهد." (این هردو وظیفه‌ئ هر پیامبر است) (۴۰:۱۵) و نیز پیامبران خدا، هریک با کمال دقّت و در غایت تأکید به "ایّام آخر" و یا "روز خدا" وعده داده اند. و مژده های بسیار و بیشمار برای آن روز دور در کتب خداوندی آمده است. در اینجا تنها چند نمونه از آن را میاوریم: "در آنروز همه تاریکیها به روشنی خواهند آمد"، "همه چیز نو خواهد شد"، "ملکوت خدا بر روی زمین برپا خواهد شد"، "جهان انسان بهشت برین خواهد شد"، "درد و بیماری نخواهد ماند"، "جهان از کلام و علم وجلال خدا پر خواهد شد"، "زمین از نور و بهاء خدا روشن خواهد شد"، "جنگ از میان مردم بر افتاده و انسانها برای همیشه در صلح و آرامش و در اتّحاد و یگانگی زندگی خواهند کرد" و بسیاری بشارتهای دیگر. اینها همه نشانه هائی از عشق خداوند به فرزند محبوبش انسان است و مراحل گوناگون و پی در پی در اجرای نقشهء ازلی آفرینش بر پایهء پیمانیست که بین خداوند و انسان در روز الست بسته شد. ثمره‌ئ این پیمان ظهور مربیّان روحانی و پیدائی ادیان متفاوت در دوره های دور و نزدیک برای تربیّت و دگرگونی سرشت انسان و آراستن او به فضائل روحانی و ملکوتی است و بالا بردن او به جهانهای روح و بهشت نزدیکی به خدا. بنابرین ظهور پیامبران هرگز پایانی ندارد و کلام خداوندی هرگز تمامی نپذیرد. حضرت مسیح با دریائی از حکمت و جهانی از عشق آمد. با وجود این از کلام خدا آنچه در آن روز و درخور فهم مردم زمان بود ظاهر فرمود. همه‌ئ آن کلام جزئی از "عهد جدید" است. ولکن بروشنی فرمود: "مرا سخنان دیگر بسیار است که شما اکنون توانائی تحمّل آن را ندارید. چون او، روح راستی بیاید، او شما را بهمه‌ئ راستی راه خواهد نمود: زیرا او از خود نخواهد گفت: ولی آنچه را خواهد شنید، آنرا خواهد گفت: و او آنچه را در آینده بیاید نشان خواهد داد." (۱۶:۱۲،۱۳) مسیح بسیار چیزهای دیگر داشت که بگوید. ولی مردم زمان او کودکانی بودند و برای شنیدن آن آماده نبودند. پیامبران از دانش بی انتهای پروردگار باخبرند، ولکن باندازه‌ئ درک و ظرفیّت مردم زمان میاورند و میگویند. هر روزی را روزی مقدّر است و هر دوری را اندازه ای.
پیامبر پسین آنچه را برای دور بعد لازم است خواهد آورد. در ظهور حضرت محمّد هم در قرآن می بینیم همین وعده آمده است. در سوره‌ئ اسراء میخوانیم: "از تو در باره‌ئ روح میپرسند، بگو روح از امر پروردگار من است. ولکن شما بهره‌ئ کمی از دانش دارید." (۱۷:۸۵) روشن است که مردم استعداد شنیدن و فهمیدن آنرا نداشتند. و این برای آینده گذاشته شده است. خداوند در قرآن بیش از یک بار گواهی میدهد که سخنان او را نهایتی نیست. در سوره‌ئ کهف میفرماید: "بگو: اگر دریا همه مرکّب شود برای کلام پروردگار من [نگارش آن]ّ، دریا تمام میشود پیش از آن که کلام او پایان پذیرد. اگرچه دریائی دیگر چون این دریا به کمک آوری. (۱۸:۱۰۹) آیا تصوّر اینکه قرآن و یا کتاب یا کتابهائی همه‌ئ سخنان خدا را شامل است تصوّری کودکانه نیست؟ باز در سوره‌ئ لقمان میخوانیم : "اگر تمامی درختانی که در زمین است قلم شود و دریا مرکّب و هفت دریای دیگر به کمک آید -سخنان خدا پایان نخواهد یافت: براستی خدا قادر و حکیم است." (۳۱:۲۷) با وجود آنکه بیش از صد برابر قرآن آیات خداوندی بر حضرت باب نازل شده، و بیش از همه کتابهای پیشین از قلم و زبان حضرت بهاءاللّه در دست است، هرگز بهائی سخنان خدا را پایان یافته نمیداند. باور بر این است که در هزاره‌های آینده پیامبران برای رهبری انسان خواهند آمد و دریاها از سخنان سراسر دانش و حکمت بر نوع انسان افاضه خواهد شد. اگر کسی را باوری جز این باشد از بی انتهائی دریای دانش و از فیض وعنایت و محبّت خداوندی بیخبر است. آیا جایز است که انسانی مؤمن بخدا بگوید که قرآن تمام کلام خداست و خدا حق ندارد بیش از آن و پس از آن کتابی و کلامی به پیامبری نازل کند. قرآن را با یک شیشه کوچک مرکّب میتوان نوشت! دیانت بهائی وحدت خدا را میشناسد. ادیان را از یک منشأ میداند. همه‌ئ پیامبران را از خدا و دارای یک مأموریت می بیند. دین را حقیقتی نسبی و متکامل و ظهور آن را برای تربیّت انسان و روحانی کردن او و بالاخره تأسیس جهانی بر پایه‌ئ عشق، وحدت، آشتی و یگانگی لازم میداند. دیانت بهائی هرگز نمیگوید که زمانی در آینده، دریای بی کرانه‌ئ کلام خداوند از موج و حرکت خواهد ایستاد و جواهر حکمت بر انسان افاضه نخواهد شد.
نویسنده: دکتر پرویز روحانی
پیامبر پسین آنچه را برای دور بعد لازم است خواهد آورد. در ظهور حضرت محمّد هم در قرآن می بینیم همین وعده آمده است. در سوره‌ئ اسراء میخوانیم: "از تو در باره‌ئ روح میپرسند، بگو روح از امر پروردگار من است. ولکن شما بهره‌ئ کمی از دانش دارید." (۱۷:۸۵) روشن است که مردم استعداد شنیدن و فهمیدن آنرا نداشتند. و این برای آینده گذاشته شده است. خداوند در قرآن بیش از یک بار گواهی میدهد که سخنان او را نهایتی نیست. در سوره‌ئ کهف میفرماید: "بگو: اگر دریا همه مرکّب شود برای کلام پروردگار من [نگارش آن]ّ، دریا تمام میشود پیش از آن که کلام او پایان پذیرد. اگرچه دریائی دیگر چون این دریا به کمک آوری. (۱۸:۱۰۹) آیا تصوّر اینکه قرآن و یا کتاب یا کتابهائی همه‌ئ سخنان خدا را شامل است تصوّری کودکانه نیست؟ باز در سوره‌ئ لقمان میخوانیم : "اگر تمامی درختانی که در زمین است قلم شود و دریا مرکّب و هفت دریای دیگر به کمک آید -سخنان خدا پایان نخواهد یافت: براستی خدا قادر و حکیم است." (۳۱:۲۷) با وجود آنکه بیش از صد برابر قرآن آیات خداوندی بر حضرت باب نازل شده، و بیش از همه کتابهای پیشین از قلم و زبان حضرت بهاءاللّه در دست است، هرگز بهائی سخنان خدا را پایان یافته نمیداند. باور بر این است که در هزاره‌های آینده پیامبران برای رهبری انسان خواهند آمد و دریاها از سخنان سراسر دانش و حکمت بر نوع انسان افاضه خواهد شد. اگر کسی را باوری جز این باشد از بی انتهائی دریای دانش و از فیض وعنایت و محبّت خداوندی بیخبر است. آیا جایز است که انسانی مؤمن بخدا بگوید که قرآن تمام کلام خداست و خدا حق ندارد بیش از آن و پس از آن کتابی و کلامی به پیامبری نازل کند. قرآن را با یک شیشه کوچک مرکّب میتوان نوشت! دیانت بهائی وحدت خدا را میشناسد. ادیان را از یک منشأ میداند. همه‌ئ پیامبران را از خدا و دارای یک مأموریت می بیند. دین را حقیقتی نسبی و متکامل و ظهور آن را برای تربیّت انسان و روحانی کردن او و بالاخره تأسیس جهانی بر پایه‌ئ عشق، وحدت، آشتی و یگانگی لازم میداند. دیانت بهائی هرگز نمیگوید که زمانی در آینده، دریای بی کرانه‌ئ کلام خداوند از موج و حرکت خواهد ایستاد و جواهر حکمت بر انسان افاضه نخواهد شد.
نویسنده: دکتر پرویز روحانی
RSS Feed
